Leren in Leiden

Documentaireserie in vier afleveringen over echt passend onderwijs

De Leidse regio heeft een ruim aanbod aan scholen, zowel reguliere als speciale. Voor de meeste leerlingen is er dus wel onderwijs mogelijk, maar helemaal passend is het niet. Vooral de reguliere scholen bieden nu nog te veel van hetzelfde aan. Ondanks de Wet passend onderwijs zijn er nog veel knelpunten niet opgelost. Waarom hebben we zoveel vroegtijdig schoolverlaters? Waarom groeit het aantal thuiszitters? ‘Passend onderwijs’ richt zich in de praktijk meer op de ‘problemen’ van leerlingen dan op hun potenties, kwaliteiten en intrinsieke motivatie. In onze documentaire ‘Leren in Leiden’ willen we vooral kijken we naar ieders mogelijkheden. In de documentaire spelen ’tussen de regels door’ ook zaken als inclusie en kansgelijkheid een rol.

De afleveringen
11 november 2022 in Doc - Leren in Leiden

Competente Rebellen uitgezonden op Sleutelstad TV

Aflevering 4 van ‘Leren in Leiden’ is vanaf donderdag 10 november om 14.00 en 20.00 uur te zien op Sleutelstad TV en wordt meerdere keren per week herhaald. Het volledige…
Read More

Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je in op de nieuwsbrief!



Passend onderwijs

Aflevering 1 gaat over ‘Passend onderwijs’ voor leerlingen met autisme. We zullen laten zien hoe deze kinderen het best tot hun leerrecht komen. We kregen de kans in twee groepen te filmen op een basisschool gespecialiseerd in onderwijs aan kinderen met autisme. Zo konden we vastleggen hoe de leerkrachten inspelen op de specifieke behoeften van deze kinderen. De kinderen komen zelf ook aan het woord en vertellen over hun ervaringen op hun vorige school en op deze school. Dat bracht ons in een tweespalt. Eigenlijk zou je als ouder willen dat je kind er gewoon bij hoort en naar een gewone school kan. Aan de andere kant biedt het speciaal onderwijs wel dat je kind begrepen wordt, er mag zijn zoals hij/zij is en daarom beter in zijn/haar vel komt te zitten en tot leren komt.

Je kunt niet leren wat je al weet

In deze aflevering maken we kennis met hoogbegaafde kinderen. We hebben ontdekt dat relatief veel ‘thuiszitters’ hoogbegaafd zijn. Hoe kan het dat zulke intelligente kinderen vaak vastlopen op school?

We willen in deze aflevering inzicht geven in de situatie, de capaciteiten en de belevingswereld van hoogbegaafde, of makkelijk lerende kinderen. Toen we de documentaire over jeugdzorg ‘Het kind of de rekening?’ maakten, leerden we al hoogbegaafde tieners kennen voor wie school zo slecht past, dat ze ernstige psychische klachten kregen. Bored out, noemde een moeder het. Omdat het gangbare onderwijs voor zulke kinderen niet passend is, worden deze kinderen naar jeugdzorg verwezen (soms zelfs verplicht!). Dweilen met de kraan open, lijkt ons, als je niks aan de oorzaak doet. Maar wat is dan wel passend onderwijs voor deze kinderen? ‘Ze hebben nooit leren leren’, wordt wel geroepen. Zeker spelen metacognitieve vaardigheden een rol. Maar het is niet de enige oorzaak. Ze leren anders, zei een moeder van twee thuiszittende tieners. Hoe anders? Dat willen we leren begrijpen. We hebben de hulp van een aantal hoogbegaafde kinderen en jongeren die ons willen vertellen over hoe het bij hen werkt. Verder hebben we de kans om tijd door te brengen met hoogbegaafde kinderen op NOVA, een afdeling van de Leidse Anne Frankschool. Naarmate we de kinderen beter leren kennen en ook dankzij gesprekken met de leerkrachten, groeit ons inzicht. Gelukkig leggen we dat onderzoek vast met de camera.


Weten wie ik ben

Net als velen las ik het boek ‘De Meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman. In zijn hoofdstuk over de spelende mens beschrijft hij een bezoek aan een bijzondere middelbare school in Roermond: Agora. Nieuwsgierig geworden ging ik zoek en vond dat er in mijn stad Leiden ook een Agora is. Ik mag er rondkijken zo vaak als ik wil, met een camera. Ik zie, ik luister. Naar de leerlingen, naar de coaches (bij Agora hebben de leraren een coachende rol) en naar ouders.

In deze aflevering onderzoeken we een vorm van ontwikkelingsgericht onderwijs. En stellen onszelf vragen als: Is het geschikt voor alle leerlingen? En kun je met dit onderwijs wel aan de huidige onderwijswetgeving voldoen? Hoe moet het bijvoorbeeld straks met de eindexamens?

Competente rebellen

In Aflevering 4 ‘Competente rebellen’ maken we kennis met talentvolle jongeren die de wereld willen verbeteren, maar waarbij het probleem is dat het onderwijs hun talent niet herkent. Ze gaan bij Studio Moio in Leiden in het kader van het Actieprogramma Maatschappelijke DienstTijd aan de slag als “Changemakers”. Ze worden uitgedaagd om bij te dragen aan het oplossen van vraagstukken voor de wereld van morgen. We vragen ons wel af, waarom deze jongeren met zo’n actieprogramma geholpen moeten worden en niet gewoon op school kunnen leren. Hoe komt het dan dat ze zijn vastgelopen? En gaat het Studio Moio wel lukken om hun ontwikkeling weer vlot te trekken? Hoe dan? En hoe zou school kunnen voorkomen dat ze vastlopen, geschorst worden of vroegtijdig de school verlaten?

Deze aflevering is in première gegaan op het Leiden International Film Festival op woensdag 9 november 2022.

‘Leren in Leiden’ is een gezamenlijk project van filmmaker Jan Stap en journalist René Lamers. Jan en René werken samen met Reanne van Kleef van Sleutelstad FM. Het project is mede mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds.

Kijk ook op mijn blog voor het laatste nieuws!

Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal-licentie.