Leiden heeft een ruim aanbod aan scholen, zowel reguliere als speciale. Voor de meeste leerlingen is er dus wel onderwijs mogelijk, maar helemaal passend is het niet. Vooral de reguliere scholen bieden nu nog te veel van hetzelfde aan. ‘Passend onderwijs’ richt zich in de praktijk meer op de ‘problemen’ van leerlingen dan op hun potenties, kwaliteiten en intrinsieke motivatie. In onze documentaire ‘Leren in Leiden’ willen we kijken we naar ieders mogelijkheden.
Voor ons was het feit dat kinderen die goed kunnen leren, thuis zitten omdat ze op school niet passen, aanleiding om ons in deze materie te gaan verdiepen. Want er is op dit moment geen of nauwelijks passend onderwijs voor deze kinderen. Maar er is nog een grotere groep leerlingen die wel op school zitten, maar die er niet tot volle bloei komen. Ze zijn bijvoorbeeld matig gemotiveerd en presteren onder hun kunnen, of school levert teveel stress op (tijdens de eerste lockdown bleek dat vooral de laatste groep leerlingen tot rust kwam door het niet naar school hoeven). We vooronderstellen dat dit niet zozeer te wijten is aan de inspanningen van de meeste leerkrachten, maar voortvloeit uit het huidige schoolsysteem. (Passend) onderwijs lijkt erop gericht te zijn om elk kind zich te laten aanpassen aan het systeem. Niet: het systeem past zich aan aan de ontwikkeling van het kind. Doel van een goed onderwijssysteem zou moeten zijn dat het niet de ontwikkeling van een kind hindert, maar het kind faciliteert in ontwikkeling van zijn kwaliteiten en potenties. Zodat het als volwassene een goede plek in de maatschappij kan vinden.
We kwamen er achter dat Leiden trendsetter is in het vernieuwen van het huidige onderwijssysteem van programmagericht naar ‘ontwikkelingsgericht onderwijs’. Nu nog in de vorm van pilots, maar zeker met kansen voor de toekomst. We willen onderzoeken of deze ontwikkeling leidt tot de oplossing voor de leerlingen die nu niet of niet goed passen. De Leidse wethouder van onderwijs is enthousiast. De gemeenteraad is ook op de hoogte. Dus we verwachten niet dat onze film zal leiden tot kritische vragen in de raad. Maar we verwachten wel dat de impact Leiden zal overstijgen, omdat andere onderwijsregio’s belangstelling hebben voor wat er in Leiden gebeurt. De vraag is wel of deze nieuwe initiatieven blijvend soelaas bieden? Geven ze de leerlingen die thuis zitten straks de kans om te leren? En geven ze ook leerlingen op school die niet op de goede plek zitten, de kans om zich te ontwikkelen op een manier die bij hen past?
Bij onze manier van werken lopen onderzoek en filmen deels door elkaar. We onderzoeken als het ware verder, terwijl we al aan het filmen zijn. Omdat we deelgenoot zijn van concrete situaties die soms duidelijker laten zien wat er aan de hand is dan louter een interview dat zou doen.
‘Leren in Leiden’ is een gezamenlijk project van filmmaker Jan Stap en journalist René Lamers. Jan en René werken samen met Reanne van Kleef van Sleutelstad FM. Het project is mede mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds.
Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal-licentie.